Visie en missie - de 'ateliers' op woensdag
Het Studium Generale van Sint-Paulus Antwerpen biedt een plaats voor verdieping van het geloof op basis van de rede. Deze dominicaanse traditie bedient zich van kritische disputatie en geïnformeerd debat om tot dieper inzicht te komen. Op verschillende woensdagen worden ateliers georganiseerd met gereputeerde sprekers en aansluitende gespreksrondes.
De dominicaan Albertus Magnus (1200-1280) stichtte het Studium Generale in het klooster van Keulen in 1248. Deze centra van intellectueel en spiritueel leven waren de middeleeuwse voorlopers van de universiteiten. Thomas van Aquino en Meister Eckhart studeerden en doceerden er. Niet alleen theologie en filosofie, maar ook andere vakken werden er gedoceerd en er vonden levendige disputaties plaats. Alles mocht bevraagd worden en er heerste vrije meningsuiting. Albertus wijdde in 1262 het hoofdaltaar van de toenmalige romaanse Sint-Paulus kerk van het dominicanenklooster in Antwerpen in.
In 1651 geeft magister-generaal Nicolaus Ridolfi toestemming aan de Antwerpse dominicanen om een eigen Studium Generale op te richten. Vandaag knoopt Studium Generale in Antwerpen aan bij de idealen van Albertus Magnus van kritische reflectie, open disputatie en honger naar kennis waarin God zich openbaart.
Didier Croonenberghs o.p., pastoor van Sint Paulus en provinciaal van de Belgische provincie wil deze traditie weer opnemen. Het huidige Studium Generale heeft sinds enkele jaren een kleine maar actieve lees- en studiegroep. In 2023 zijn we gestart met ateliers op woensdag. Helemaal in de geest van Albertus Magnus: grondige studie, kritische reflectie en open debat over thema’s i.v.m. geloof, kerk, religie en maatschappij, spiritualiteit
Controversiële onderwerpen gaan we niet uit de weg. De benaming atelier, verwijst ook in het Nederlands naar een werkplaats waar iets in opbouw is, actief aan iets gewerkt wordt. Het Studium Generale van Sint Paulus richt zich aan de gehele stadsgemeenschap van Antwerpen en daarbuiten.
Gelovigen zien zich dikwijls geconfronteerd met het verscheurend debat tussen voor- en tegenstanders van de paus, Vaticanum II, de Tridentijnse liturgie, de Novus Ordo liturgie, vrouwenrechten en homorechten in de kerk etc. Ook ongelovigen en twijfelaars in het “voorportaal” van de kerk zijn hartelijk welkom.
Samen nadenken over complexe thema´s is de ambitie van het Studium. Dit is een uitdaging in een maatschappelijke context van polarisering, waarin het “midden” steeds meer leegloopt, het schelden het overneemt van dialoog en de cancelcultuur de gefundeerde vrije meningsuiting in het gedrang brengt.
Appreciatie van en respect voor de andere is de Bijbelse fundering van een constructieve disputatiecultuur. Deze cultuur werd gehuldigd in het middeleeuwse studium en in de kerk algemeen tot in de 16de eeuw.
Didier Croonenberghs o.p.
Praktisch
Programma (wijzigingen mogelijk, zie nieuwsbrief):
Praktisch:
Volgende 'atelier'
Dit atelier kon niet vroeg genoeg komen. Afgelopen zondag stonden de 505-concerten al in het teken van meer menselijkheid in deze turbulente tijden. Ook minister van staat en ex-voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy, stelt zich een gelijkaardige vraag: ‘Hoe vinden we zingeving en verstilling in deze hectische tijden?’ Iedereen is uitgenodigd om samen met hem na te denken over kunst, filosofie, geloof en leven.
Verslagen van vorige 'ateliers'
Eerste atelier, 18 mei 2022, Is het nieuw testament vrouwonvriendelijk?, met Reimund Bieringer
Derde atelier, 28 september 2022, Godsbeelden en Godsontmoetingen, met Marcel Braeckers op
Vierde atelier, 16 november 2022, Het Evangelie volgens Lucas, met Patrick Lens op
Vijfde atelier, 14 december 2022, De Mystiek van Meister Eckhart, met Marcel Braeckers op
overzicht 'Ateliers' in 2023
woensdag 8 februari 2023, em. prof. Guido Vanheeswijck, ingeleid door Ria Van Rompay
Kunnen wij nog spreken over God? Cultuurchristendom en religieus christendom.
Heeft God definitief afgedaan? Geloof in een post-christelijke maatschappij (gebaseerd op zijn boek Onbeminde gelovigen, waarom we religieus blijven (Polis 2019) – met een aanvulling aan de hand van René Girard´s visie op het christendom.
woensdag 29 maart 2023, prof. dr. Johan Leman o.p., ingeleid door Mai Xaet
Is het verrijzenisverhaal een mythe? Een antropologie van de passie van Jezus.
Hoe heeft het verrijzenisverhaal zich ontwikkeld in de Bijbel? Met beschouwingen aan de hand van Kant en de visie van René Girard op de passie. Gebaseerd op zijn boek Van Totem tot Verrezen Heer (Pelckmans 2014).
woensdag 7 juni 2023, dr. Stefan Mangnus o.p., ingeleid door Peter De Vos
De eucharistische visie van Thomas van Aquino in zijn tijd en voor onze tijd.
Pater Stefan hecht veel belang aan het begrijpen van de heilige Thomas in de context van zijn tijd. Zo kan hij een inspiratie zijn voor ons. Gebaseerd op zijn doctoraat over de doctor angelicus: The divinity of the Word, Thomas Acquinas dividing and reading the Gospel of John (Tilburg School of Catholic Theology 2022).
woensdag 6 september 2023, dr. Bernard De Cock o.p., ingeleid door Eva Greeve
Identiteit en pluraliteit in maatschappelijke en religieuze context
Hoe kunnen we onze identiteit en tradities bewaren en toch open staan voor anderen in een multiculturele en mulireligieuze context? Hoe respecteren we de identiteit van de ander en van onszelf wanneer wij op een ordentelijke manier willen samenleven. Wat zegt René Girard over identiteit van de (post) moderne mens?
woensdag 4 oktober 2023, prof. dr. Kristof Struys pr., ingeleid door Inès Ducès
De Mariadogma´s – Een historische, theologische en existentiële lezing
Vier mariale dogma´s komen aan bod (goddelijk moederschap, maagdelijkheid, onbevlekte ontvangenis, ten hemelopname). Hoe zijn ze verankerd in de Bijbel? Welke betekenis hebben ze voor het geloof? Hoe kijken we vandaag aan tegen dogma´s? Met welke misverstanden dienen we komaf te maken?
woensdag 22 november 2023, Luk Vanlanduyt, ingeleid door Chris Claessens
Jongvolwassenen en religiositeit
In het onderzoek van de KU Leuven werd geprobeerd om religiositeit en levensbeschouwing(en) bij jongeren in kaart te brengen, zowel aan de hand van een uitgebreide enquête als gesprekken met jongvolwassenen. De respondenten komen uit het hoger katholiek onderwijs. Welke rol speelt zingeving en levensbeschouwing bij hen? En wat is de rol van onderwijs, gezin en grootouders, verenigingen, kerkgebeuren? De uitgebreide analyse toont enkele merkwaardigheden die we willen toelichten tijdens deze avond.
woensdag 13 december 2023, dr. Patrick Lens OP, ingeleid door Leo Vereecken
Studieavond: het evangelie volgens Mattheüs.
Voor Mattheüs is de trouw aan de joodse traditie uiterst belangrijk. Jezus is de beloofde Messias van de profeten. Mattheüs is echter ook kritisch voor de joden, hij laat Pilatus immers twijfelen aan Jezus´ schuld. Van de vijf redevoeringen in Mattheüs is de bergrede de meest bekende. Ook het rijke symbolische kerstverhaal komt aan bod.
overzicht 'Ateliers' in 2024
woensdag 14 februari 2024, em. prof. dr. Rik Torfs KU Leuven
De kerk is fantastisch! Kerkliefde en kerkkritiek.
Acht invalshoeken geven niet altijd een mooi beeld van onze Mater et Magistra. Ze blijft een mysterie. Niemand kent haar, ook de paus niet.
woensdag 20 maart 2024, Bernard De Cock o.p. en Bart Rodyns
De Passie volgens Johannes, een meditatie op de tekst en de muziek van de Johannespassie van J.S. Bach met uitvoering van
de twee aria’s door (mezzo) sopraan, viool en klein orgel.
woensdag 22 mei 2024, em. president EU Council Herman van Rompuy, Minister van Staat
Spiritualiteit? Religie? Kerk? Mijmeringen over kunst, filosofie, geloof en het leven. Hoe vinden we zingeving en verspilling
in onze hectische tijden?
woensdag 11 september 2024, prof. dr. Geert van Oyen, Doyen, faculté de théologie UC Louvain
Het Evangelie volgens Marcus. In dit Marcus jaar gaan we met Geert van Oyen naar het ´Messias geheim`in het oudste evangelie. Waarom hield Jezus zijn ware opdracht en idenditeit verborgen?
woensdag 23 oktober 2024, prof. dr. Stephan Claes, hoogleraar psychiatrie KU Leuven
Geestelijke gezondheidszorg en christelijke spiritualiteit. De spreker, wiens grootoom ooit pastoor van Sint-Paulus was, spreekt over de bijdrage van christelijke spiritualiteit voor het exploderend maatschappelijk probleem van psychische stress en depressie.
woensdag 11 december 2024, Mgr. Johan Bonny, bisschop van Antwerpen.
De ecclesiologie van de synodale kerk. In oktober zal de bisschop teruggekeerd zijn van de bisschoppelijke synode in Rome. Hij komt in het studium reflecteren over de voorbije synode en het gehele synodale proces dat de kerk in de voorbije jaren doormaakte. En hij blikt naar de toekomst.
Nieuwsbrief
We verzenden een wekelijkse nieuwsbrief met activiteiten en informatie over Sint Paulus.
